آشنایی با کارآفرین برتر مارک زاکربرگ و زندگینامه او

در این مطلب از دکتر گرافیک، درباره آشنایی با کارآفرین برتر مارک زاکربرگ و زندگینامه او حرف خواهیم زد.

مارک الیوت زاکربرگ (Mark Elliot Zuckerberg)، مدیرعامل متا، برنامه‌نویس رایانه و یکی از مؤسسان وبگاه شبکه اجتماعی آنلاین فیس‌بوک در ایالات متحده آمریکا است. در ادامه این مقاله به بررسی زندگینامه این چهره مشهور خواهیم پرداخت.

آشنایی با کارآفرین برتر مارک زاکربرگ و زندگینامه او

مارک زاکربرگ وارث پلتفرمی تریلیون دلاری است که بسیاری از کاربران امروزی، اینترنت را با آن شناخته‌اند؛ فیسبوک ایده‌ای ساده بود که از دل خوابگاه‌ دانشگاه هاروارد بیرون آمد، اما مسیر معاشرت انسان‌ها با یکدیگر را برای همیشه تغییر داد. بااین‌حال، نام زاکربرگ به اتفاقات ناخوشایند بسیاری گره خورده است، تاجایی‌که از او به‌عنوان منفورترین مرد دنیای فناوری یاد می‌شود.

12 فوریه 2024، مارک زاکربرگ در لحظه‌ای تاریخی از خانواده‌هایی که فرزندانشان به‌واسطه‌ی شبکه‌های اجتماعی او آسیب دیده بودند، در مجلس سنای آمریکا عذرخواهی کرد. در این جلسه که با حضور مدافعان حقوق کودکان، دولتمردان و مدیرعامل‌های چند شبکه‌ی اجتماعی ازجمله متا برگزار شده بود، گروهی از والدین عکس نوجوانان خود را که به‌خاطر آسیب‌های روانی شبکه‌های اجتماعی، خودکشی کرده بودند، برای دقایقی در سکوت بالا گرفتند.

با مرور زندگی مارک زاکربرگ، مردی خاکستری، مستعد و بلندپروازی را می‌بینیم که با افکار پیشرو و ساختارشکن، به دستاوردهای شخصی و اجتماعی و جهانی منحصربه‌فردی رسید؛ اما از جایی به بعد، اشتباهات نابخشودنی زیادی مرتکب شد که قضاوت نهایی در مورد آن‌ها را به خود شما می‌سپاریم.

دوران کودکی و تحصیل مارک زاکربرگ

مارک الیوت زاکربرگ 14 می 1984 در شهر وایت پلینز نیویورک و در خانواده‌ای یهودی‌تبار و تحصیل‌کرده به دنیا آمد. مارک دارای ملیت بلغاری-آمریکایی است و نام وی از نام پدربزرگش “مارکو” گرفته شده است. پدر او دندانپزشک و مادرش روان‌شناس بود و هر دو توجه زیادی به پیشرفت، اشتیاق و استعداد هر چهار فرزند خود داشتند. ادوارد پدر خانواده علاقه‌ی مارک به برنامه‌نویسی را در همان دوران دبستان کشف کرد و از مدرس متخصصی به نام دیوید نیومن خواست پسرش را در این مسیر یاری کند.

مارک در سن 12 سالگی با استفاده از مبانی برنامه‌نویسی بیسیک آتاری، یک نرم‌افزار پیام‌رسان خانگی به نام زاک‌نت ساخت که کامپیوترهای خانه و مطب پدرش را به هم متصل می‌کرد. در دوران دبیرستان هم نرم‌افزاری برای پخش فایل‌های صوتی MP3 توسعه داد که امکانات خوب و قابل‌ توجهی داشت و با بررسی پلی‌لیست موسیقی افراد، حدس می‌زد آهنگ بعدی موردعلاقه‌ی او چیست.

تا پایان دوره‌ی نوجوانی دیگر هوش و نبوغ مارک برای همه‌ی اطرافیان مشخص شده بود. البته در آن زمان او صرفاً در دنیای کامپیوترها سیر نمی‌کرد، بلکه به ادبیات کلاسیک و ورزش شمشیرزنی هم علاقه داشت و هم‌زمان در دو رشته دیپلم گرفت. مایکروسافت و AOL دو شرکتی بودند که به مارک پیشنهاد کار و خرید برنامه‌های نرم‌افزاری‌اش را دادند و با جواب منفی او مواجه شدند.

دوران دانشگاه زاکربرگ

سال 2002 زاکربرگ جوان در رشته‌ی علوم کامپیوتر وارد دانشگاه هاروارد شد و طی دو سال خودش را به چهره‌ی معروف برنامه‌نویسی کمپ دانشگاه تبدیل کرد. اولین برنامه‌ی تأثیرگذار او کورس‌مچ (CourseMatch) نام داشت که در زمینه‌ی انتخاب واحد و تشکیل گروه‌های مطالعاتی به دانشجویان کمک می‌کرد. اما چیزی که او را خیلی زود به شهرت رساند، طراحی وبسایت فیس‌مش بود.

فیس‌مش برنامه‌ای بود که به‌طور تصادفی عکس چهار دانشجو را انتخاب می‌کرد و از سایر دانشجویان می‌خواست به فرد مورد علاقه‌ی خود از بین این چهار نفر رأی بدهند. ماجرا از زوایای مختلف جنجال‌برانگیز و دردسرساز شد: اول اینکه هجوم دانشجویان به وبسایت مذکور سرور دانشگاه را دچار اختلال کرد و از کار انداخت. دوم، برخی از دانشجویانی که تمایل نداشتند عکسشان در این وبسایت به رأی گذاشته شود، مستقیماً به مسئولین دانشگاه شکایت کردند. درنهایت دانشگاه این وبسایت را بست و به زاکربرگ اخطار انضباطی داد.

ایده‌ی یک شبکه‌ی اجتماعی درون دانشگاهی ماه‌ها زودتر از فیس‌مش به ذهن یکی از دانشجویان رسیده بود. دیوا نارندا می‌خواست وبسایتی راه‌اندازی کند که در آن دانشجویان عکس و مشخصات شخصی و دانشجویی خود را به‌همراه لینک‌های جالب ثبت کنند.

دیوا در درجه‌ی اول ایده‌اش را با هم‌کلاسی‌های دوقلو، تایلر و کامرون وینکولووس مطرح کرد، زیرا به‌لحاظ مالی پدر آن‌ها می‌توانست بودجه‌ی لازم پروژه را در اختیارشان بگذارد. سپس هر سه نفر برای برنامه‌نویسی سایت با یک کد منبع ویژه که سرعت سیستم را تا حد ممکن بالا ببرد، به زاکربرگ مراجعه کردند.

کمتر کسی فکر می‌کرد هاروارد کانکشن که بعدها به کانکت یو تغییر نام داد، آغازی تاریخی را رقم بزند که مسیر معاشرت انسان‌ها با یکدیگر را برای همیشه تغییر دهد. زاکربرگ پیشنهاد همکاری در این پروژه را پذیرفت، هرچند بعدها گفت که از ابتدا در برآورد پتانسیل شرکای خود تردید داشته است.

هم‌تیمی‌های او یعنی دیوا نارندا، تایلر و کامرون وینکولووس بعدها زاکربرگ و فیسبوک را به سرقت ایده و منبع اصلی اطلاعاتی پروژه‌ی خود متهم و از او در دادگاه شکایت کردند. این دعوی حقوقی بیش از 5 سال ادامه داشت و حتی پس از اینکه در سال 2009 قاضی پرونده، زاکربرگ را به پرداخت 45 میلیون دلار غرامت محکوم کرد، بازهم رضایت شاکیان فراهم نشد.

فیسبوک، تحولی بزرگ در دنیای ارتباطات

جرقه‌ی فیسبوک در همان دوران کار روی هاروارد کانکشن در ذهن مارک زده شد. فوریه سال 2004 بود که او دامنه‌ی thefacebook.com را ثبت کرد و درهای شبکه‌ی اجتماعی خود را ابتدا به روی دانشجویان هاروارد و سپس دانشگاه‌های استنفورد، ییل و کلمبیا گشود. زاکربرگ در این زمان چهار همکار داشت: ادواردو ساورین، اندرو مک کالم، کریس هیوز و داستین موسکوویتز.

فیسبوک، دانشگاه به دانشگاه توسعه یافت و ثبت‌نام اولیه در آن مستلزم ایمیل آموزشی معتبر و عکس واقعی دانشجویان بود. تابستان همان سال زاکربرگ نخستین سرمایه‌گذار حرفه‌ای پروژه‌ی خود را پیدا کرد. پیتر تیل(Peter Thiel) مؤسس پی‌پل 10.2 درصد از سهام استارتاپ نوظهور فیسبوک را به مبلغ 500 هزار دلار خرید و به اعضای تیم کمک کرد به خانه‌ای کوچک در پالوآلتو نقل‌مکان کنند. جریان مشهور رهاکردن دانشگاه هاروارد هم در همین زمان اتفاق افتاد.

واقعیت این بود که وقتی تعداد کاربران فیسبوک از 4 هزار نفر گذشت، مارک به حدی پرمشغله بود که مجبور شد برنامه‌نویسان جدیدی را برای توسعه‌ی وبسایت خود استخدام کند. در آن شرایط برگشتن به دانشگاه به معنی خط کشیدن روی تمام تلاش‌های قبلی و پتانسیل‌ها و رؤیاهای آتی مؤسس فیسبوک بود.

فیسبوک خیلی سریع‌تر از آنچه زاکربرگ و همکارانش تصور می‌کردند، توسعه یافت. سال 2005 نسخه‌ی دانش‌آموزی این شبکه‌ی اجتماعی منتشر شد و تیم فنی، زمینه‌ی عضویت کارمندان برخی از شرکت‌های فناوری مانند اپل و مایکروسافت را در وبسایت اصلی فراهم کرد. یک سال بعد تمام افراد بالای 13 سال ساکن در آمریکای شمالی با یک آدرس ایمیل می‌توانستند در فیسبوک ثبت‌نام کنند، اما امکان ساختن صفحه یا پیج شخصی و کاری در سال 2009 محقق شد.

در این مدت مارک با ایده‌ها و دستاوردهای خود به‌راحتی نظر سرمایه‌گذاران را جلب می‌کرد. چیزی نگذشت که تب فیسبوک فراگیر شد و تعداد کاربران این وبسایت از مرز 50 میلیون نفر عبور کرد. چندین شرکت فناوری هم تمایل خود را به خرید فیسبوک اعلام کردند که یاهو با پیشنهاد 900 میلیون‌دلاری در صدر آن‌ها قرار داشت.

مایکروسافت اکتبر سال 2007 حدود 1.6 درصد از سهام فیسبوک را به ارزش 240 میلیون دلار خرید. این جریان ارزش ضمنی شرکت زاکربرگ را به 15 میلیارد دلار رساند و شخص او را به جوان‌ترین میلیاردر جهان تبدیل کرد. نخستین عرضه‌ی عمومی سهام فیسبوک در سال 2012 صورت گرفت و ارزش بازاری این شرکت 104 میلیارد دلار ثبت شد که رکوردشکنی جدیدی برای آن‌ها بود.

زاکربرگ در کنار توسعه‌ی فیسبوک، اهداف بلندپروازانه‌تری را دنبال می‌کرد. او در راستای این اهداف ناپیدا، در سال 2012 اینستاگرام را به مبلغ یک میلیارد دلار خرید و آن را زیرمجموعه‌ی فیسبوک کرد.

پس از تصاحب شرکت آکولیس ریفت و امتیاز هدست واقعیت مجازی آن، فیسبوک اپلیکیشن واتساپ راهم به ارزش 22 میلیارد دلار خرید. حالا می‌بینیم که پرکاربرترین پیام‌رسان‌های دنیا یعنی واتساپ و فیسبوک مسنجر، مستقیم و غیرمستقیم تحت مدیریت زاکربرگ فعالیت می‌کنند.

تغییر نام فیسبوک به متا (Meta)

ما همواره فیسبوک را در دنیا به دلیل شهرتش در بخش رسانه‌های اجتماعی می‌شناسیم. اما در ۲۸ اکتبر سال ۲۰۲۱ اتفاقی ویژه برای این پلتفرم رقم خورد. مارک زاکربرگ بنیانگذار و مدیرعامل این شرکت طی کنفرانسی زنده و مجازی به کاربران و ذینفعان این پلتفرم خبر از تغییر برند فیسبوک به یکی از مهمترین پروژه های متاورس را داد:

«تحولی بزرگ در راه است! زین پس به دلیل تغییر رویه ما در ایجاد و پشتیبانی از متاورس، عنوان جدید متا (Meta) جایگزین برند فیسبوک می‌شود».

زاکربرگ درخصوص دلیل این تغییر نام گفت: «برند قبلی ما صرفاً به یک محصول مرتبط بود و نمی‌توانست نمایانگر تمامی جنبه‌های فعالیت امروز ما باشد، چه برسد به آینده!».

متاورس

متاورس (Metaverse) اساساً یک دنیای دیجیتال است که در آن افراد می‌توانند بین دستگاه‌ها و پلتفرم‌های مختلف حرکت کنند و به صورت مجازی تعاملاتی فراتر از ارتباطات اینترنتی فعلی را با یکدیگر تجربه کنند.

با توجه به اطلاعیه متا پلتفرمز، متاورس جاییست که می‌توانید توسط هدست‌های واقعیت مجازی، عینک یا دستگاه‌های واقعیت افزوده به صورت مجازی با دوستان خود ملاقات کرده و با آنها به کار یا بازی بپردازید. زاکربرگ همچنین برخی تصاویر احتمالی از کانسپت پروژه واقعیت مجازی خود را به نمایش گذاشت و متاورس را «محیط مجازی» نامید. در حال حاضر گمانه‌زنی‌های زیادی در مورد شاکله و اساس متاورس مطرح است. یکی از کارشناسان نام آشنای حوزه فناوری، ویکتوریا پتروک در این باره به خبرگزاری رویترز گفت:

«این تکامل بعدی ارتباطات است که در آن همه چیز شروع به جمع شدن در یک جهان یکپارچه می‌کند، بنابراین شما زندگی مجازی خود را به همان شیوه زندگی فیزیکی انجام می دهید»

در بین کاربران اینترنت هم منتقدین و حامیانی برای این اقدام کمپانی متا وجود دارد. عده‌ای دست به ستایش این کار زده و اذعان داشتند این تبلیغات رسانه‌ای جدید برای فیسبوک در زمان مناسبی انجام گردید. یعنی درست وقتی که موضوع بازرسی شدید، بحث قوانین حریم خصوصی و نقض داده‌ از سوی فیسبوک در رسانه‌های اجتماعی مطرح شده است. آنها بر این باورند که فیسبوک با این کار به خوبی توانست اذهان عمومی را از مشکلاتی که با آنها دست به گریبان بود، منحرف کند.

اما در طرف مقابل برخی از بزرگ‌ترین منتقدان فیسبوک این تغییر نام را به عنوان یک اثر هیجانی کوتاه مدت تلقی کرده و معتقدند صرفاً یک تغییر نام ساده نمی‌تواند باعث از بین رفتن افکار منفی درباره نقض حریم خصوصی این شرکت شود. این افراد ریزش 23 درصدی ارزش سهام فیسبوک از 323 دلار به 249 دلار که در اولین گزارش سه ماهه آن پس از تغییر نام به متا (Meta) اتفاق افتاد را گواهی بر این ادعای خود می‌دانند.

توجه داشته باشید که این حرکت شرکت متا پلتفرم (فیسبوک سابق) به معنای حق مالکیت (لایسنس) تکنولوژی متاورس نیست، بلکه فقط به معنای پذیرش آن است.

زندگی شخصی زاکربرگ

مارک زاکربرگ در تاریخ 19 می سال 2012 با «پریسیلا چان» هم دانشگاهی قبلی خود که بانوی موفقی بود ، ازدواج کرد. همسر او “پریسیلا چان” متولد بوستون است، والدین او از پناهندگان ویتنامی – چینی بودند.

جشن ازدواج آنها یک روز بعد از عرضه سهام فیسبوک به بازار بورس با حضور حدودا صد نفر در پالو آلتو اجرا شد. در مراسم ازدواج آنها برای میهمانان غذاهایی مکزیکی و ژاپنی آماده شده بود که از رستوران مورد علاقه این زوج یعنی Fuki Sushi تهیه شده بود. هر پرس غذای مکزیکی برای هر نفر 7٫5 دلار هزینه داشت و دسر هم شکلات هایی به شکل سر موش بودکه با هزینه 3 دلار تهیه شده بود. این مراسم با کمترین هزینه برگزار شده بود.

پریسیلا زاکربرگ پزشک متخصص کودک  و زن خیری است که با راضی نمودن مارک زاکربرگ سبب شد او  99% سهام فیسبوک (معادل 45 میلیارد دلار) را به بنیاد چان زاکربرگ هدیه نمود.

چان همسر زاکربرگ از اولین افرادی بود که به شرکت فیس‎بوک پیوست، او یک روز پس از راه اندازی رسمی این شرکت در تاریخ 4 فوریه 2004 به عضویت آن درآمد و در یکی از مصاحبه های خود شرح داد در مهمانی مرکز Alpha Epsilon برگزار کرده بود، نخستین جرقه های ازدواج او با مارک زده شد. در سپتامبر 2010، زاکربرگ به چان پیشنهاد ازدواج داد و از وی خواستگاری کرد. در آن زمان چان دانشجوی رشته‎ی پزشکی دانشگاه کالیفرنیا بود. زاکربرگ پیش از اینکه خانواده چان را در دسامبر 2010 ملاقات کند، یادگیری زبان چینی را شروع کرد.

ثروت زاکربرگ

مارک زاکربرگ چهارمین مرد ثروتمند دنیا در سال 2024 است و ثروتی معادل 161 میلیارد دلار دارد. رشد خالص دارایی ذاکربرگ به میزان 39 درصد، او را به این رتبه رسانده است.

کلام آخر

مارک زاکربرگ یکی از جوان ترین کارآفرینان مشهور جهان و میلیونر خود ساخته است. او موسس و برنامه نویس شبکه جهانی فیسبوک است که با سن کم موفقیت هایی را تجربه کرده است . این میلیونر خود ساخته جوان به الگویی برای نسل جوان تبدیل شده است، به طوری که بسیاری از جوانان دوست دارند با زندگی و موفقیت ها و اندیشه مارک زاکربرگ آشنا شوند. ممنون از همراهی شما…