نحوه ثبت اختراع | توضیح و آموزش کامل مراحل ثبت اختراع

نگثبت اختراع امتیاز ویژه ای است که میتواند مزیت های زیادی را برای شما داشته باشد. نیاز نیست نابغه باشید، فقط کمی خلاقیت می خواهد.

در این مطلب سعی کردیم مراحل کامل ثبت اختراع را توضیح بدیم. اگر سوال یا ابهامی در مورد این مطلب دارید در بخش دیدگاه ها مطرح نمایید. کارشناسان ما در سریع ترین زمان پاسخ خواهند داد.

• زمان مورد نیاز برای مطالعه: 20 دقیقه

منظور از ثبت اختراع چیست؟

اختراع محصول یا فرآیندیست که راه نوین انجام کاری را ارائه می دهد یا راه حل فنی جدیدی را برای مشکل خاصی پیشنهاد می کند.

حق ثبت اختراع حــق انحصاری می باشد کـه در قبـال اختـراع ثبت شده به مختـــرع یا نمـاینده قانونی او اعــطا می‌یابد.

اختراع حاصل و ثمره تلاش فکری و تراوش ذهنی مخترع است که در قالب یک محصول صنعتی یا فرآیند صنعتی متبلور می شود.

قانون ثبت علایم تجاری و اختراعات، مصوب اول تیرماه ۱۳۱۰ ثبت اختراع را در ایران تجویز می کند و برای ترتیب ثبت ، آیین نامه قانون مزبور که در سال ۱۳۱۰ تصویب شده و در سال ۱۳۳۷ مورد تجدید نظر قرار گرفته است تشریفاتی را پیش بینی می کند:

ماده ۲۶ قانون ثبت علایم تجاری و اختراعات مقرر می دارد : ” هر قسم اکتشاف یا اختراع جدید در شعبه مختلفه صنعتی به کاشف یا مخترع آن حق انحصاری می دهد که بر طبق شرایط و در مدت مقرر در این قانون از اکتشاف یا اختراع خود استفاده نماید مشروط بر اینکه اکتشاف یا اختراع مزبور مطابق مقررات این قانون در اداره ثبت اسناد تهران به ثبت رسیده باشد. نوشته ای که در این مورد اداره ثبت اسناد تهران می دهد ورقه اختراع نامیده می شود.

هر اختراعی ۲ حق را برای مخترع به وجود می آورد : یکی حق اخلاقی که همیشه باقی می ماند و دیگری حق مادی آن، که محدود است و در قانون ما بر حسب مخترع، ۵، ۱۰ ، ۱۵ یا ۲۰ سال می باشد.

مدرک مورد نیاز برای ثبت اختراع

اظهارنامه اختراع

وفق ماده ۲ آیین نامه ی اجرایی قانون ثبت اختراعات،ثبت اختراع مستلزم تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت است. اظهارنامه اختراع جزء اوراق بهادار می باشد و می بایست این فرم مخصوص را از واحد فروش اوراق بهادار واقع در اداره کل ثبت شرکت ها تهیه و به زبان فارسی و بدون لاک گرفتگی، قلم خوردگی و پاره گی تنظیم نمود.

چنانچه اسناد ضمیمه اظهارنامه و سایر اسناد مربوط،به زبان دیگری غیر از فارسی باشد،ارائه اصل مدارک مورد نیاز همراه با ترجمه عادی کامل آن ها الزامی است.مع ذلک اگر ترجمه کامل این مدارک برای متقاضی میسر نباشد،می تواند خلاصه آن ها را به فارسی ضمیمه نماید.

مرجع ثبت در صورت لزوم می تواند در جریان بررسی اظهارنامه،ترجمه رسمی مدارک مزبور را مطالبه کند.چنانچه اصطلاحات فناوری و علمی به کار رفته در اسناد مذکور،معادل فارسی نداشته باشند،ذکر همان اصطلاحات کفایت می کند.

در تنظیم و تسلیم اظهارنامه موارد ذیل باید رعایت گردد:

الف- نام و سایر اطلاعات لازم در خصوص متقاضی، مخترع و نماینده قانونی او ، در صورت وجود و عنوان اختراع در اظهارنامه درج شود.
ب-در مواقعی که متقاضی شخص مخترع نیست،مدارک دال بر سمت قانونی وی همراه اظهارنامه تحویل گردد.
ج- ادعای مذکور در اظهارنامه، گویا و مختصر بوده و با توصیف همراه باشد،به نحوی که برای شخص دارای مهارت عادی در فن مربوط واضح و کامل بوده و حداقل یک روش اجرایی برای اختراع ارائه کند.
همچنین ذیل امضاء اشخاص حقوقی متقاضی ثبت ممهور به مهرگردد.

بیشتر بخوانید: اگر می خواهید شرکت دانش بنیان ثبت کنید مقاله آموزش کامل مراحل ثبت شرکت دانش بنیان را مطالعه کنید.

توصیف اختراع

خلاصه توصیف اختراع باید مستقیماَ زمینه ی فنی ای که اختراع به آن تعلق دارد را تعیین کند تا در جستجوی سوابق اختراع ادعایی مورد استفاده قرار گیرد.در خلاصه اختراع  نکات ذیل باید در نظر گرفته شود:

۱-با عنوان اختراع شروع شود و مشتمل بر ۷۰ تا ۲۰۰ کلمه باشد.
۲-مشکل فنی،اساس راه حل ارائه شده برای آن و کاربرد یا کاربردهای اصلی اختراع را اجمالاَ روشن نماید.
۳-در صورت لزوم،مشتمل بر فرمول های شیمیایی یا معادلات ریاضی باشد تا براساس آن ها ویژگی های اختراع به بهترین شکل بیان شود.
۴-در صورتی که برای توضیح اختراع ارجاع به نقشه های ارجاع دهنده به هر یک از نقشه ها در داخل پرانتز ذکر گردد.
۵-عدم بیان ارزش و مزایای اختراع.

وفق ماده ی ۱۴،خلاصه توصیف فقط برای بیان اطلاعات اختراع به کار می رود و نمی تواند مبنای تفسیر برای تعیین حدود ادعا باشد.

چنانچه نقشه ها،نمودارها و جداول،بخشی از ضمیمه اظهارنامه اختراع باشند در ترسیم آن ها باید نکات ذیل رعایت شوند:

۱-در یک روی صفحه کاغذ با دوام و در قطع A4، با خطوط پر رنگ و یکدست مشکی و غیررنگی کشیده شده و ترجیحاَ در رسم آن ها از ابزارهای فنی نقشه کشی استفاده شود و حداکثر حاشیه اوراق به ترتیب از بالا۵/۲ سانتی متر از چپ ۵/۱ سانتی متر،از راست ۵/۲ سانتی متر و از پایین ۱ سانتی متر باشد.
۲-وضوح و شفافیت نقشه ها به نحوی باشد که امکان تکثیر یا تصویر برداری آن میسر شود.
۳-تمام عناصر نقشه یا نمودار دارای مقیاس یکسان باشد مگر آنکه برای فهم اختراع،برجسته نمودن بخش خاصی از نقشه و یا نمودار ضروری باشد.
۴-تا حدامکان به صورت عمودی در صفحه قرار گیرد.
۵-اعداد،حروف و نشانه ها به طور روشن ذکر شده و خوانا باشند.
۶-شامل نشانه هایی باشد که در توصیف بتوان به آن ها ارجاع داد.
۷-صفحات باید به ترتیب شماره گذاری شده و ترجیحاَ نشان دهنده ی شماره آن صفحه از کل صفحات باشد.
۸-هیچ توضیحی نباید روی نقشه ها وجود داشته باشد مگر در مورد جداول و نمودارها.
۹-در صورتی که هر یک از نقشه ها،نمودارها و جداول در بیش از یک صفحه باشد،کل صفحات باید بدون حذف بخشی از آن ها،شامل نشانه هایی مستقل از شماره صفحات باشد به نحوی که ارتباط و تمامیت قسمت ها را با یکدیگر روشن سازد.

چنانچه در اظهارنامه،توصیف،خلاصه توصیف،ادعا یا ادعاها و نقشه ها،به واحدهای اندازه گیری وزن و حرارت،انرژی،نور،صدا،مغناطیس و از این قبیل امور اشاره شده باشد،از قواعد متعارف باید استفاده شود.
سایر ضمایم اظهارنامه،به جز نقشه،نمودار و جدول،باید روی کاغذ دارای قطع A4 درج و نکات ذیل در مورد آن ها مراعات گردد.

بیشتر بخوانید:  اگر دوست داری اطلاعاتی درباره ثبت اختراع داشته باشید، مقاله آموزش ثبت اختراع را مطالعه کن.

ادعا یا ادعاهای اختراع

مطابق ماده ۱۱ ادعای اختراع باید عناصر اختراعی را که حمایت از آن درخواست شده درچهارچوب مشخصه فنی تعیین کند .هر اختراع می تواند مشتمل بر یک یا چند ادعا باشد.

ادعا یا ادعا ها باید صریح و منجز بوده و  دارای شرایط ذیل باشد:
الف) معقول بودن تعداد آنها.
ب ) فراتر از اطلاعات افشا شده نباشد.
ج ) بیان ویژگی های فنی مثبت

خلاصه ای از توصیف اختراع

وفق مواد ۱۳و۱۴ خلاصه مشتمل بر ۷۰ تا ۲۰۰ کلمه و فقط برای بیان اطلاعات اختراع و درصورت لزوم مشتمل بر فرمول شیمیایی یا معادلات ریاضی باشد.

بیشتر بخوانید:  اگر قصد خرید دوربین عکاسی را دارید، مقاله برترین دوربین های 2022 سونی را مطالعه کنید.

نقشه یا نقشه ها در صورت لزوم

چنانچه نقشه ها ،نمودار ها و جداول بخشی از ضمیمه اظهارنامه اختراع باشند در ترسیم آن ها باید نکات ذیل رعایت شوند:

الف) در روی کاغذ بادوام و در قطع A4.با خطوط پر رنگ و یک دست مشکی و غیر رنگی کشیده شود و ترجیحاَ در رسم آن ها از ابزارهای فنی نقشه کشی استفاده شود و حداکثر حاشیه اوراق به ترتیب از بالا ۵/۲ سانتی متر از چپ ۵/۱ سانتی متر، از راست ۵/۲ سانتی متر و از پایین ۱ سانتی متر باشد.
ب ) وضوح و شفافیت نقشه ها به نحوی باشد که امکان تکثیر یا تصویر برداری آن میسر شود.
ج ) تمام عناصر نقشه یا نمودار دارای مقیاس باشد مگر آنکه برای فهم اختراع ، برجسته نمودن بخش خاصی از نقشه و یا نمودار ضروری باشد.
د ) تا حدامکان به صورت عمودی در صفحه قرار گیرد.
هـ) اعداد، حروف و نشانه ها به طور روشن ذکر شده و خوانا باشند.
و ) شامل نشانه هایی باشد که در توصیف بتوان به آن ها ارجاع داد.
ز ) صفحات باید به ترتیب شماره گذاری شده و ترجیحاَ نشان دهنده شماره آن صفحه از کل صفحات باشد.
ح ) هیچ توضیحی نباید روی نقشه وجود داشته باشد مگر در مورد جداول و نمودارها.
ی) در صورتی که هر یک از نقشه ها،نمودارها و جداول در بیش از یک صفحه باشد،کل صفحات باید بدون حذف بخشی از آن ها،شامل نشانه هایی مستقل از شماره صفحات باشد به نحوی که ارتباط و تمامیت قسمت ها را با یکدیگر روشن سازد.

 

بیشتر بخوانید:  اگر دوست داری اطلاعاتی درباره ثبت اختراع داشته باشید، مقاله آموزش ثبت اختراع را مطالعه کن.

مدارک مثبت هویت متقاضی و مخترع

الف) مدارک مثبت هویت متقاضی
اشخاص حقیقی: کپی شناسنامه و کپی کارت ملی
اشخاص حقوقی: آخرین روزنامه رسمی دلیل مدیریت کپی شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضاء
ب) مدارک مثبت هویت مخترع
ارائه کپی شناسنامه و کارت ملی مخترع

درخواست کتبی مبنی بر عدم ذکر اسم مخترع،چنانچه مخترع نخواهد اسم وی ذکر شود.

مدارک مربوط به حق تقدم که باید هم زمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف ۱۵ روز از آن تاریخ تسلیم شود.

مدارک نماینده قانونی

درصورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی (وکیل، دارنده یا دارندگان حق امضا برای اشخاص حقوقی و …) به عمل آید.

رسید مربوط به پرداخت هزینه های قانونی

مراحل ثبت اختراع چیست ؟

۱-  ورود به پورتال اداره کل مالکیت صنعتی  به نشانی http://iripo.ssaa.ir  و ورود به بخش ثبت اظهارنامه
مراحل ثبت اظهارنامه در سامانه :
_ قبول تعهد نامه جهت رعایت مواد قانونی.
_ انتخاب نوع اظهارنامه ( مبنی بر ثبت یک اظهار نامه جدید و اعتراض به ثبت اظهارنامه اختراع)_ وارد کردن اطلاعات اظهارنامه

نحوه وارد کردن اطلاعات اظهارنامه

۱-  ورود به پورتال اداره کل مالکیت صنعتی  به نشانی http://iripo.ssaa.ir  و ورود به بخش ثبت اظهارنامه
مراحل ثبت اظهارنامه در سامانه :
_ قبول تعهد نامه جهت رعایت مواد قانونی.
_ انتخاب نوع اظهارنامه ( مبنی بر ثبت یک اظهار نامه جدید و اعتراض به ثبت اظهارنامه اختراع)_ وارد کردن اطلاعات اظهارنامه

وارد کردن اطلاعات اظهارنامه به این شرح می باشد:

مالکیت اظهارنامه:
مالک اظهارنامه کسی است که اختراع به نام او و با تقاضای او ثبت می شود که می تواند یک شخص حقیقی باشد یا یک شخص حقوقی. در این مرحله چنانچه متقاضی یک شخص باشد به عنوان مالک درج و اطلاعات مربوط به او وارد می شود و اگر مالک بیش از یک نفر باشد سایر مالکین با رعایت اولویت درج می گردند.

نماینده قانونی:
نماینده ی قانونی که می تواند صاحب امضاء شرکت، وکیل دادگستری، دفتر حقوقی و نماینده قانونی معرفی نشده  باشد. چنانچه متقاضی، نماینده قانونی یا وکیل نداشته باشد گزینه مرحله بعد را باید انتخاب نماید و مشخصات مالک درج می گردد و اگر دارای وکیل دادگستری باشد اطلاعات آن وکیل. دفاتر حقوقی نیز به عنوان نماینده قانونی محسوب می شوند.

دریافت کننده ابلاغ:
دریافت کننده ی ابلاغ،می تواند شخصی حقوقی باشد یا یکی از مالکین  یا یکی از نمایندگان قانونی باشد.

مشخصات مخترع:
نوشتن مشخصات شخص مخترع ضروری است که الزاما باید شخص حقیقی باشد و در صورتی که نمی خواهد نام او در گواهی نامه اختراع قید شود باید کتباَ نامه ی عدم قید نام مخترع را ضمیمه اظهارنامه کند.

عنوان و خلاصه ی اختراع :
قید عنوان اختراع امری الزامی است که باید نو آورانه، تکنیکی و مختصر باشد. خلاصه اختراع صرفاَ برای اطلاعات فنی است که در واقع وضعیت موجود در زمینه اختراع  و راه حل ارایه شده به طور خلاصه درج می شود.

ادعای حق تقدم:
ادعای حق تقدم،توسط اشخاصی  که اختراع خود را در قلمرو یکی از اعضای کنوانسیون پاریس ثبت کرده اند پر می شود. ( پر نمودن فرم به زبان اصلی و با ترجمه رسمی دادگستری)

بارگذاری ضمائم

کلیک بر روی گزینه بارگزاری پیوست جهت پیوست نمودن ضمائم. انتخاب تصویر مدرک مورد نظر و ارسال پیوست.

بازبینی اطلاعات و ضمائم

مشاهده ی خلاصه ای از اطلاعات وارد شده و تأیید در صورت صحیح بودن. این مرحله تأیید اطلاعات مربوط به مرحله ی اول و دوم می باشد که به طور خلاصه نمایش داده می شود.

پرداخت هزینه و دریافت شماره اظهارنامه

پرداخت هزینه ها به صورت اینترنتی و به صورت آنلاین دریافت می شود.( برای مالکین ایرانی) و برای غیر ایرانی ها معادل ارزی هزینه ها و تعرفه های ثبتی بر مبنای فرانک سوئیسی انجام می شود. به صورت واریز به شماره حساب بانک ملی به نام خدمات  ثبتی اداره کل مالکیت صنعتی. سپس ارسال تصویر فیش و مراحل ثبت اظهارنامه یا درخواست.
بعد از پرداخت اینترنتی، شماره اظهارنامه به شخص داده خواهد شد.

بیشتر بخوانید:  ترفند های جدید اینستاگرام را در مقاله آموزش قابلیت های اینستاگرام 2022 بخوانید.

طبق ماده ۲۹ آیین نامه ثبت علایم و اختراعات از تاریخ وصول اظهارنامه ، متصدی شعبه ثبت اختراعات ،آن را از لحاظ تطبیق با مقررات قانون و مواد آیین نامه حاضر مورد مطالعه قرار می دهد و در صورتی که نواقصی در اظهارنامه مشاهده شود مراتب را در سامانه به متقاضی اطلاع می دهد.

ماده ۳۰ آیین نامه ثبت علایم و اختراعات مقرر می دارد : در صورتی که اظهارنامه صحیح و قانونی تشخیص داده شود اختراع در دفتر مخصوصی با قید مراتب ذیل به ثبت خواهد رسید :

۱.شماره ثبت
۲.شماره دفتر اظهارنامه
۳.تاریخ وصول اظهارنامه با تعیین ساعت ، روز ، ماه و سال
۴.نام و نشانی کامل تسلیم کننده اظهارنامه
۵. نام و نشانی وکیل درخواست کننده اختراع اگر اختراع توسط وکیل درخواست ثبت شده باشد.
۶.موضوع اختراع
۷.مدت اعتبار ورقه اختراع
۸.شماره ثبت و مدت اعتبار اختراع در خارجه
۹. تاریخ ثبت اختراع
۱۰ . امضای رییس شعبه ثبت علایم تجاری و اختراعات
۱۱. امضای درخواست کننده ثبت اختراع یا نماینده او

تبصره – در دفتر ثبت اختراعات برای هر اختراع دو صفحه تخصیص داده خواهد شد .هر تغییر و تکمیلی نسبت به موضوع اختراع و همچنین کلیه نقل و انتقالاتی که جزئاَ و یا کلاَ نسبت به اختراع واقع می شود باید در صفحات مزبور ثبت گردد.

وظیفه اداره مالکیت صنعتی پس از ثبت اختراع

الف – در خصوص ثبت اختراع یک نوبت آگهی منتشر کند.
ب– گواهینامه ثبت اختراع را صادر کند.
ج– رونوشت گواهینامه ثبت اختراع را بایگانی و پس از دریافت هزینه مقرر، اصل آن را به متقاضی تسلیم کند.
د- به درخواست دارنده گواهینامه اختراع ، تغییراتی را در مضمون و نقشه های اختراع، به منظور تعیین حدود حمایت اعطاء شده انجام دهد ، مشروط بر این که در نتیجه این تغییرات ، اطلاعات مندرج در گواهینامه اختراع از حدود اطلاعات مذکور در اظهارنامه اولیه ای که اختراع بر اساس آن ثبت شده است ، تجاوز نکند.

مدت اعتبار ورقه اختراع از تاریخ تسلیم اظهارنامه محسوب می گردد.

کسی که حق استفاده انحصاری از اختراع را دارد باید همه ساله با پرداخت حق الثبتی به صندوق ثبت علاقه خود را به ادامه انحصاری بودن اختراع اعلام دارد و اگر در موعد مقرر حق الثبت مربوطه را نپردازد اماره ای برای انصراف مخترع است و از آن پس همه کس می تواند از آن استفاده کند منتهی برای اینکه حقی تضییع نشود مدت سه ماه برای مخترع مهلت در نظر گرفته شده که درصدد تجدید ثبت آن برآید و یک سه ماه دیگر نیز به عنوان آخرین مهلت مقرر داشته که هرگاه در این مدت دو برابر حق الثبت مقرره را بپردازد باز قانون از حق انحصاری او حمایت خواهد کرد وگرنه پس از انقضای شش ماه اختراع باطل بوده و تمام افراد حق استفاده از آن را خواهند داشت.

در انتها، لازم به ذکر است ثبت اختراع  ، از جانب ذینفع قابل اعتراض در دادگاه عمومی تهران می باشد. نقل و انتقال ورقه اختراع برای اینکه معتبر باشد باید به ثبت برسد و در صورتی درمقابل اشخاص ثالث معتبر است که به موجب سند رسمی به عمل آید.